Heijnes als etser
Wij kennen Marinus Heijnes vooral van zijn kleurrijke olieverfschilderijen van landschappen. Daarnaast zijn ons een aantal fraaie tekeningen en pastels bekend die hij maakte van het Brabantse land of van een lieflijke baby. Veel minder bekend is dat Heijnes ook verdienstelijk kon etsen. Een kunstvorm die grote vaardigheid vereist. Werk waarmee hij ook, voor zover bekend, niet exposeerde. In de afgelopen 10 jaren zijn ons slechts een beperkt aantal etsen onder de aandacht gebracht van zijn hand. Etsen met zijn geliefde onderwerpen: zeilbootjes, water en riet.
Etsen is een druktechniek waarmee met een scherp voorwerp een afbeelding wordt gemaakt op een met zuurvrije laag geprepareerde plaat metaal. Heijnes gebruikte vermoedelijk zink. Door krassen in de beschermende laag aan te brengen en daarna de plaat met zuur te behandelen wordt de afbeelding uit het metaal gevreten. De etsplaat kan dan meerdere keren met een pers op papier worden afgedrukt. De techniek is o.a. door Rembrandt heel bekend geworden.
Deze fraaie ets laat de Hervormde kerk op De Kaag zien, gemaakt vanaf het eilandje Faljeril.
Vanwege de vermelding op RKD, waarin Heijnes ook als etser is genoemd, zijn wij nader onderzoek gaan doen. We ontdekten dat Heijnes, specifiek met zijn etsen, een plek in het standaardwerk van F.G. Waller ‘Biographisch woordenboek van Noord Nederlandsche graveurs’ uit 1938 heeft verdiend. Het blijkt nu ook dat de kunstverzamelaar Waller in het bezit is geweest van een tweetal etsen van Heijnes, die vanuit de nalatenschap van Waller in 1937 in de collectie van het Rijksmuseum zijn opgenomen.
Het bleek vrij eenvoudig om een afbeelding op te vragen bij het Rijksmuseum, wat ons in de gelegenheid stelde deze twee werken hier te tonen.
Meerdere afdrukken bekend. Bron: collectie Rijksmuseum Amsterdam. Op de achtergrond de kerktoren van Warmond of Sassenheim
Op grond hiervan hebben we contact gezocht met Allard Pierson, de organisatie die het archief van Universiteit van Amsterdam en dus ook van Waller onder haar hoede heeft. In dat archief zijn zo’n 800 autografieën opgenomen van kunstenaars, die door Waller zijn gebruikt om het (postuum uitgebrachte) naslagwerk te kunnen maken. Hieronder dus ook een autografie van Heijnes met een beschrijving van zichzelf. Het Allard Pierson was zo vriendelijk ons een kopie te verstrekken. Helaas was de autografie geen uitgebreide documentatie maar een summier, door Heijnes ingevuld formulier dat heeft geleid tot de volgende beschrijving in het boek van Waller:
afbeelding uit het naslagwerk van Waller uit 1938, geraadpleegd via Delpher
Het inschrijvingsformulier, dat ontvangen lijkt te zijn op 25 juli 1924. Deze is gebruikt voor het in 1938 uitgebrachte naslagwerk. Door aan te nemen dat het formulier al in 1924 is ontvangen zou verklaard zijn waarom bijvoorbeeld Noordwijk (1929-1931) en Bretagne (1928) nog niet genoemd worden. Bron: Allard Pierson, Universiteit van Amsterdam.
Opvallend is de toevoeging “woonwagen”, dat nergens op het invulformulier vermeld staat. Net als Venetië en Zandvoort overigens. Waller moet dus meer informatie tot zijn beschikking hebben gehad voor zijn naslagwerk dan dit door Heijnes ingevulde formulier.
Als we proberen te achterhalen in welke periode de etsen zijn gemaakt dan tasten we grotendeels in het duister. Op de etsen staat niets vermeld, voor zover we weten. Als de tijdsaanduiding op het formulier uit het Allard Pierson klopt, hetgeen zou zijn onderbouwd door de ontbrekende vermelding van Noordwijk en Bretagne, zijn de etsen van Waller gemaakt voor 1924. We nemen aan dat de andere etsen, die allen in dezelfde stijl zijn, uit dezelfde periode komen.
Ets getiteld “Kaag” met rechts het eilandje destijds genaamd Lombok, tegenwoordig Vogelskamp.
Een heel kenmerkend tafereel: knotwilgen en een rietkraag aan de Kagerplassen
Bron: Collectie Rijksmuseum Amsterdam, opgenomen onder de titel “Koolzaadveld”. Gezien de achtergrond met zeiltjes en de bloemen gaan wij er van uit dat het een rietlandschap bij de Kagerplassen voor stelt. Het kerktorentje is van Sassenheim of Warmond.
geef geen beoordeling wij hebben er vier in ons bezit
Beoordeling Heijnes als etser.
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Misschien leuk om deze etsen op de tentoonstelling in Warmond, dit najaar, te tonen?